Namaz Kavramları ve Rekatleri

  Namazla İlgili Bazı Deyimler

    6- Salât: Namaz demektir. Çoğulu "Salâvat"dır. Salât, sözlükte dua manasındadır. Din deyiminde, bildiğimiz ibadetten, erkân ve zikirlerden ibarettir. Namaz kılana, "Müsalli" denir.

     Bir de "Salât", Peygamber efendimize şu şekilde yapılan dua manasına da gelir: "Allahümme salli ve selim alâ seyyidina Muhammedin ve alâ ali seyyidina Muhammed = Allah'ım! Efendimiz Muhammed'e ve onun ailesine selamet ve rahmet ihsan buyur." Bu salat ve selamdan maksad, Peygamber efendimizin hem dünyada, hem de ahirette her türlü ikrama kavuşmasını istemekten ve bu vesile ile kendisine olan bağlılığımızı ve saygımızı göstermekten ibarettir.

    7- Tekbir: "Allahü Ekber" demektir.

    8- Kıyam: Ayakta durmaktır.

    9- Kıraat: Kur'an-ı Kerîm'den bir mikdar okumak demektir.

    10- Rükû: Sözlükte eğilmek demektir. Din deyiminde, namazdaki okuyuştan sonra eğilerek baş ve sırtı düz bir şekle getirmektir.

    11- Kaveme: Rükû halinden doğrulup da bir defa "Sübhane Rabbiyel'azim" diyecek kadar ayakta durmaktır.

    12- Secde: Namaz kılarken yere eğilerek yüzün bir kısmını, Yüce Allah'a saygı için yere koymaktır. Arka arkaya yapılan iki secdeye "Secdeteyn" denir. "Sücûd" sözü de secde etmek ve secdeler manasına gelir.

    13- Celse: İki secde arasında bir defa "Sübhane Rabbiyel'azim" diyecek kadar oturmaktır.

    14- Ka'de: Namazda teşehhüd için, "Ettehiyyatü lillâhi"yi okumak için oturmaktır. Bir namazda iki defa oturulursa, birinci oturuşta "Kade-i Ûlâ = İlk otururş", ikincisine de: "Kade-i Ahire = son oturuş" denir.

    15- Rek'at: Namazın bölüklerinden her biri demektir. Şöyle ki: Bir namazda kıyam, rükû ve iki secdenin toplamı bir rekattır. Bir namazda iki kıyam, iki rükû ve dört secde bulunursa, o namaz iki rekatlı olur. Üç veya dört kıyam bulunursa, o namaz üç veya dört rekatlı olur.

    16- Şef: Çift manasında olup namazların her iki rekâtına denir. Dört rekâtlı bir namazın önceki iki rekatına "birinci şef" son iki rekatına da "ikinci şef" denir. Üç rekatlı bir namazın üçüncü rekatı da, "ikinci şef" demektir.

Namazların Nevileri ve Rekâtları

    17- Namazlar, farz, vacib, sünnet ve müstahab nevilerine ayrılır. Şöyle ki: Aklı yerinde olan ve büluğ çağına eren her müslümanın günde beş defa belli vakitlerde belli rekâtlarla kılacağı namazlar, birer farzı ayndır. Cuma namazı da bu kısımdandır. Vitir ve bayram namazları birer vacibdir. Farz namazlardan önce veya sonra yahut hem önce, hem de sonra kılınan bir kısım namazlar birer sünnettir. Teravih namazı da böyledir. Diğer vakitlerde sadece Allah'ın rızası için kılınan ve nafile (tatavvu) denilen bir kısım namazlar da, ya birer sünnet veya müstahabdır. Kuşluk namazı gibi.

    Bütün bu namazların sahih olması için birtakım şartları ve rükünleri vardır. Bunların yerine getirilmesi de birer farzdır. Bunlar namazların farzlarını teşkil eder. Bunlardan başka, namazların birtakım vacibleri, sünnetleri ve edebleri de vardır. Namazların bir takım mekruhları ve müfsidleri de vardır. Her namazın bunlardan beri olması lazımdır. Bunun için her müslümanın bunları bilip ona göre din görevini yerine getirmesi gerekir.

    18- Namazların rekâtlarına gelince: Sabah (2) namazının iki rekât sünneti ve iki rekât farzı vardır.Öğle (10) namazının dört rekât ilk sünneti, dört rekât farzı ve iki rekât son sünneti vardır.İkindi (8)  namazının dört rekât önce kılınan sünneti ve dört rekât farzı vardır.Akşam (5) namazının önce kılınan üç rekât farzı ve sonra kılınan iki rekât sünneti vardır. 
Yatsı (10+3) namazının dört rekât ilk sünneti, dört rekât farzı ve iki rekât son sünneti vardır.En sonunda ise Vitir namazı kılınır, üç rekâttan ibarettir.
    Cuma (10) namazının dört rekât ilk sünneti, iki rekât farzı, dört rekât son sünneti olmak üzere 10 rekatten ibaret farz bir namazdır. Ayrıca bazı ulema nezdinde cuma namazının sıhhatine binaen 4 rekatlik "zuhr ahir" ve  iki rekât da "vaktin sünneti" adıyla namazlar da en sona ilave edilir.

     Ramazan ve Kurban Bayramı namazları aynı şekilde kılınan ikişer rekâtten ibaret vacib bir namazdır. 

   Teravih namazı ramazan ayında efdal olanı 2 şer 2 şer  kılınan toplam yirmi rekâtlik bir sünnet bir namazdır. Diğer nafile namazlar da, en az ikişer rekât olarak kılınır. Nafile namazlardan bazıları: Tahıyyatül Mescid (ilk mescide girilince kılınır, 2 rekattir.) Kuşluk Namazı (Kuşluk vaktinde kılınır, 2 rekattir.) Duha namazı (güneş doğduktan sonra biraz yükseldikten itibaren öğle vaktinden 1 saat kadar önceki zamana kadar kılınır. 6 rekattir.) Evvabin Namazı (akşam namazından sonra kılınır, 6 rekat olarak kılınır.) Tesbih namazı (özel tesbihatı olarak kılınan bir namazdır, 4 rekattir.)

 Kaynak: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Sad. Ali Fikri Yavuz,Ravza Yayınları