Oruç ve orucu bozan seyler

Oruç, fecir (imsak) vaktinden güneşin batımına kadar geçen süre içinde yeme, içme ve cinsel arzulardan uzak durmaktır. Akıllı ve buluğ çağına ermiş bütün Müslümanlara Ramazan ayı içinde oruç tutmak farzdır. Hastalar, yolcular ve aybaşı halindeki kadınlar sağlığa kavuştuktan veya seferi durumdan eve geri döndükten sonra tutamadıkları oruçlarını kaza ederler. Oruç tutmak için en azından kalp ile niyet edilmesi gerekir. (Ayrıca dil ile niyeti söylemek de sünnettir.) Bir insanın Ramazan orucu için sahur yemeğine kalkması da bir nevi niyet anlamı taşıdığı rivayet edilmiştir.

Kaza, kefaret ve adak oruçları için ise mutlaka hem niyet etmeli, hem de hangi tür oruç tutulmak istendiği niyet içerisinde belirtilmelidir. Oruç tutmaya gücü yetmeyen yaşlılar (eğer bir daha tutamayacakları kesin hale gelmişse) tutamadıkları her gün için fakirlere (fitre miktarınca) fidye verirler. Bu fidye vermeye de maddi gücü yetmeyen fakir yaşlılar ise tövbe edip, Allah'tan affedilmelerini dilerler. 

Oruç borcu ile ölenlerin yakınları, eğer ölünün vasiyeti varsa, kalan maldan onun adına fidye vermek zorundadır. Eğer ölünün böyle bir vasiyeti yoksa, ölünün yakınları fidye verip vermemekte serbesttir. Ölünün günahlarının affı için oruç fidyelerinin verilmesi efdal olandır. Ölü adına kaza orucu tutmak doğru değildir.

Kaynak: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Sad. Ali Fikri Yavuz,Ravza Yayınları

Orucu bozan seyler

Orucu bozan seyler kısaca ikiye ayrılır.

A) Hem kaza, hem de kefareti gerektiren seyler:

1- Gıda sayılabilecek seyleri yemek, içmek, 

2- Sigara, afyon gibi keyif veren maddeleri kullanmak, 

3- Ağza giren yağmuru kasten yutmak, kar ve dolu gibi maddeleri bilerek yemek.

4- Cinsi münasebette bulunmak

Bunları oruçlu olduğunu bilerek, kasten yapan kişinin hem 1 gün kaza, hem de ara vermeksizin 60 gün ardarda kefaret orucu tutmasi gerekir.

B) Sadece kaza etmeyi gerektiren seyler:

1- Çiğ pirinç, hamur, un ve bir defada çok miktarda tuz yemek

2- Pamuk, kâğıt yemek, çakıl, taş, toprak gibi maddeleri yutmak,

3- Makata veya mesaneye ilaç vermek, genize gidecek şekilde buruna ilaç damlatmak, kulağa yağ damlatmak,

4- Ağıza alınan suyu veya ağıza giren yağmur, kar gibi maddeleri hata ile yutmak,

5- Unutarak bir şey yedikten sonra, orucunun bozulduğunu zannederek yiyip içmek,

6- İmsak vaktinin gelmediğini veya iftar zamanının geldiğini zannederek, yanılıp bir şey yemek,

7- Esine dokunma, öpme suretiyle inzal olmak (boşalmak),

8- Kendi arzusu ile dışarıdaki sigara dumanını içine çekmek,

9- Kendi arzusu ile ağız dolusu kusmak,

10- Dişler arasında kalan nohut büyüklüğündeki kırıntıyı yutmak (daha küçük olan kırıntı orucu bozmaz),

11- Deri altına, kasa veya damara yapılan her türlü ilaç ve aşılar,

12- Sakız çiğneyip suyunu yutmak,

13- Ramazan orucu dışında kalan diğer oruçları kasten bozmak.
Bu şekilde bozulan oruçlarda, sadece bir gün kaza orucu tutmak gerekir. 

Orucu bozan ve bozmayan durumlar hakkındaki ayrıntılı yazıyı okumak için tıklayınız. (Büyük İslam İlmihali (Ömer Nasuhi Bilmen).