Tamsayılar Tarama Testi

Tarama Testi 25 Soru, A-B grupları ve Cevap Anahtarından oluşmuştur. Sorular çeşitli soru tiplerinden derlenerek kolaylık derecelerine göre hazırlanmıştır. 

Resim formatında olan soruları istediğiniz biçimde paint ile düzenleyebilirsiniz. Sorular fazla zor olmayacak biçimde seçilmiştir. Tamsayılar konusu ile ilgili testi indirmek için Tıklayınız...

Köklü Sayılar Tarama Testi

Köklü Sayılar Tarama Testi; 25 Soru, A-B grupları ve Cevap Anahtarından oluşmuştur. Sorular, çeşitli soru tiplerinden derlenerek kolaylık derecelerine göre hazırlanmıştır. Resim formatında olan soruları, istediğiniz şekilde paint ile düzenleyebilirsiniz. Sorular, fazla zor olmayacak biçimde seçilmiştir. Köklü Sayılar Tarama Testini İndirmek için Tıklayınız...

Doğal Sayılar Tarama Testi

Doğal Sayılar Tarama Testi 25 Soru, A-B grupları ve Cevap Anahtarından oluşmuştur. Sorular, çeşitli soru tiplerinden derlenerek kolaylık derecelerine göre hazırlanmıştır. Resim formatında olan soruları, istediğiniz şekilde paint ile düzenleyebilirsiniz. 

Sorular, fazla zor olmayacak biçimde özel olarak seçilmiştir. Doğal Sayılar Tarama Testini İndirmek için Tıklayınız..

İlitam 1.Sınıf 2.Yarıyıl Final Soruları 2013

ANKARA ÜNİVERSİTESİ 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI FİNAL SINAVI İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA UZAKTAN EĞİTİM PROGRAMI (YARIYILLIK) 
CUMARTESİ-PAZAR SABAH OTURUMLARI

1.sınıf 2.dönem 
DERSLER:Kur’an-ı Kerim -II,Arapça -II,İslam Hukuku -I,İslam ahlak felsefesi,felsefe tarihi 
Soruları indirmek için tıklayınız. (RAR DOSYASI)

Thales Teoremleri ve İspatı

Miletli Thalēs; y. MÖ 624/623 – MÖ 548/545), Milet, İyonya'dan bir Antik şehir bugün Aydın sınırları içersinde kalmaktadır. Thales, matematikçi, astronom ve aynı zamanda felsefe ile uşraşmıştır. İlk filozoflardan olduğu için felsefenin öncüsü olarak kabul edilir. adlandırılır. Ticaretle uğraşmış ve bu nedenle Mısır'da bulunmuştur. Bertrand Russell'e göre, Felsefe'nin Thales ile başladığı kabul edilir. Platon, Theaetetus'da, Thales'den "yıldızları incelerken önündeki kuyuyu görmeyen biri" olarak hicvederek bahseder. Aristoteles, Thales'i "zeytinin bol çıkacağı yılları tahmin edebilen başarılı bir kişi" olarak takdim eder. 

Thales MÖ 28 Mayıs 585 tarihindeki güneş tutulmasını tahmin etmiştir. Güneş tutulmasını kendisinin bilgisiyle hesaplayıp hesaplamadığı kısmı ihtilaflıdır. Ticaret maksadıyla gittiği, Mısır ve Babil ziyaretleri nedeniyle o bölgelerden bir takım astronomi bilgileri öğrendiği kabul edilmektedir. Thales, suyu hayatın ana kaynağı olarak düşünür ve herşeyin sudan meydana geldiğini, suyun bir ana madde olduğunu söyler. Doğadaki işleyişi ana madde unsuru ile açıklamaya çalışmıştır. Eski Yunan bilginlerinden Kallimakhos'un aktardığı bir düşünceye göre denizcilere kuzey takımyıldızlarından Büyükayı yerine Küçükayı'ya bakarak yön bulmalarını öğütlemiştir. Aynı zamanda Mısırlılardan geometriyi öğrenip Yunanlara tanıtmıştır. Bulduğu bazı geometri teoremleri şunlardır: Çap çemberi iki eşit parçaya böler. Bir ikizkenar üçgenin taban açıları birbirine eşittir. Birbirini kesen iki doğrunun oluşturduğu ters açılar birbirine eşittir. Köşesi çember üzerinde olan ve çapı gören açı, dik açıdır. Tabanı ve buna komşu iki açısı verilen üçgen çizilebilir.

Thales Teoremi: “En az üç paralel doğru, iki kesen üzerinde uzunlukları orantılı parçalar ayırır.” Thales teoreminin uygulanması aslında benzerlik bağıntılarının bir özel uygulamasıdır. Thales teoremi ispatlanırken de AAA benzerliğinden yararlanarak ispatlama işlemi yapılır.

Birbirine paralel olan üç veya daha fazla doğru, iki farklı doğruyla kesişirse, kesenler üzerinde ayrılan karşılıklı doğru parçalarının uzunlukları orantılı olur. İkinci thales teoremi de buna benzer biçimde yine benzerlik yardımıyla birbirini kesen iki doğru ve bunları kesen birbirine paralel doğrular yardımıyla oluşan şekilde benzer üçgenlerin kenarları arasındaki orantıdan oluşur. Kesişen iki doğru, paralel iki doğru ile kesildiğinde, oluşan iki üçgenin karşılıklı kenar uzunlukları orantılı olur.

 

Thales Teoremi Üçgenlerde benzerlik işlemlerinin temelini oluşturan önemli bir teoremdir. Bu nedenle iyi bilinmesi ve örneklerle pekiştirilmesi gerekmektedir.

Seva (Ceva) Teoremi ve İspatı

Seva teoremi kullanılırken üçgenin iç bölgesinde köşelerden geçmiş olan doğruların kesiştiği bir noktanın bulunması gerekir. Seva teoremi aslında menelaus teoreminin özel bir durumudur. Eğer bir üçgen köşlerinden geçen doğrular yardımıyla kenarları parçalanarak doğru parçaları oluşuyorsa bunların arasında menelaus teoremi gereği bir oran mevcut olur. Menelaus teoremi üçgene uygulanıp eşitlikler taraf tarafa bölünür veya çarpılırsa (uygulandığı konuma göre) seva teoremi elde edilir.

Bu teoremin menelaus teoremi ile ispatı yapılırken içerideki noktaların bir noktada kesiştikleri varsayılarak menelaus teoremi uygulanmıştır. Teoremin ikinci bölümünün ispatı da yapılacak olursa (yani varsayım ispatlanırsa) teorem tam olarak ispatlanmış olur.Bunun için aşağıdaki ispatı inceleyiniz.

İkinci bölümde (şimdi de (5)i varsayalım diye başlayan kısım) köşelerde inilen doğruların bir noktada kesiştiklerini göstermiş olur. Bu teorem kullanılarak aynı şekilde üçgenin kenarortaylarının, açıortaylarının ve yüksekliklerinin bir noktada kesiştikleri gösterilebilir.

Menelaus Teoreminin İspatı

İskenderiyeli Menelaus (MS.70 – 140), matematikçi ve gökbilimcidir. Yaşamı hakkında çok az bilgi bulunan Menelaus'un hayatını İskenderiye'de geçirdiği çocukluk yıllarının ardından Roma'ya taşındığı tahmin edilmektedir. İskenderiyeli Pappus ve Proclus tarafından İskenderiyeli Menelaus adıyla anılmıştır. Batlamyus, Almagest adlı eserinde, Menelaus'un 98 yılının ocak ayında iki gökbilimsel gözlem yaptığını belirtmiştir. Bunlar birkaç gece arayla gerçekleşen Spica ve Beta Scorpii okültasyonlarıdır. Batlamyus bu gözlemlerden ekinoks döngülerini doğrulamada yararlanmıştır. 

Sphaerica’nın Arapça çevirisi Menelaus'un günümüze kalan tek yapıtıdır. Üç kitaptan oluşan bu çalışma, kürenin geometrisi ve gökbilimsel hesaplamalarda kullanımını konu almaktadır. Kitap, küresel üçgen kavramına giriş yapmakta ve Menelaus teoreminin kanıtına yer vermektedir. Bu çalışma 16. yüzyılda gökbilimci ve matematikçi Francesco Maurolico tarafından Yunancaya çevrilmiştir. 16.71 ° kuzey, 15.81 ° güney, 16.4 ° Doğu ve 15.46° Batı dereceli, Ay yüzeyinde yer alan yaklaşık 27 km çapındaki bir kratere "Menelaus krateri", adı verilmiştir. 

Menelaus tarafından yazılan kitapların bir bölümü şöyledir: 

Altı kitaptan oluşan Bir çemberdeki kirişlerin hesaplanması üzerine (On the calculation of the chords in a circle) 

Üç kitaptan oluşan Geometrinin temelleri (Elements of geometry), daha sonra Sabit b. Kurra tarafından düzenlenmiştir. 

Farklı cisimlerin ağırlık ve dağılımları üzerine (On the knowledge of the weights and distributions of different bodies)

Menelaus, Matematik dünyasında daha çok üçgenlerde benzerlik uygulamasının bir sonucu olarak bulanabilen "Meneleaus Teoremi" ile bilinir. Meneleaus Teoremi: Verilen bir üçgende üçgenin kenarlarından birinin uzantısı üzerinden alınan rastgele bir noktadan, karşı kenara çizilen doğrunun kestiği noktaların yardımıyla oluşan doğru parçaları arasında uygulanabilir. 

 

 

Menelaus teoremi esasında temel benzerlik teoremlerinin uygulanışından ibaret pratik bir yöntemdir. İki farklı üçgenin benzerliği kullanılarak yeni bir oran yakalanmıştır. Menelaus teoreminin uygulanışı ile ilgili bir örnek soru ve ardından matematik olimpiyatlarında sorulmuş bir soru ile teoremin işleyişini görelim.

Dikkat edilirse sorularda sözel bir dille aktarım yapıldıktan sonra şeklin çizimi ve yorumlanması öğrenciye bırakılmıştır. bu nedenle bu tür olimpiyat sorularının çözümünde öncelikle şeklin doğru çizilmesi ve buna göre uygun yorumlama yapıldıktan sonra bilinen teoremin soruya uyarlanması gereklidir.

Kenarortay Teoremi İspatı

Bir üçgenin herhangi bir köşesinden çizilen ve o köşeye ait  kenarını uzunluk cinsinden iki eşit parçaya ayıran doğru parçasına kenarortay denir. Kenarortayların kesiştiği noktaya o üçgenin ağırlık merkezi denir ve G harfi ile adlandırılır.

Ağırlık merkezi, bir cismin moleküllerine etki eden yerçekimi kuvvetlerinin bileşkesinin uygulama noktası olarak tanımlanabilir. Ağırlık merkezi, Fizikte ve mühendislik hesaplarında işlemlerin basitleştirilmesi için yaygın olarak kullanılır.Homojen yapılı ve simetrik cisimlerde ağırlık merkezi simetri eksenlerinin kesişme noktasındadır. Basit geometrik şekillerin veya basit geometrik şekillere bölünebilen cisimlerin ağırlık merkezleri çizim yolu ile kolaylıkla bulunabilir.

Bir dikdörtgenin ağırlık merkezinin , birbirine dik iki kenarın ortalarını birleştirmek sureti ile çizilen doğruların kesişme noktalarının verdiği simetri merkezi olan "O" noktası, olduğu bir dikdörtgen şekli çizilerek köşegenlerinin kesişim noktasından rahatlıkla görülebilir. Dikdörtgendeki bu nokta aynı zamanda dikdörtgenin köşegenlerinin de kesişim noktası olduğundan köşegenleri tam olarak iki parçaya ayırır.

** Bir üçgende ağırlık merkezi kenarortayı köşe tarafı iki, kenar tarafı bir  olacak şekilde bir oranla böler. Yani bir üçgende ağırlık merkezi G olmak üzere, üçgenin A köşe noktasından çizilen kenarortayın, a kenarını iki eşit parça olarak ayırdığı noktaya F dersek, verilen bu üçgende uzunluklar arasında; |AG|=2|GF| bağıntısı vardır. Aynı şekilde  yandaki çizimden de görülebileceği üzere, |BG|=2|GD| ve |CG|=2|EG| şeklinde ağırlık merkezi, kenarortayı 1/2 şeklinde oranla ayırabilir.

** Bir üçgendeki tüm kenarortayların karelerinin toplamının 4 katı, o üçgendeki bütün kenarların karelerinin toplamının 3 katına eşit olur. Bu ifade üçgende bulunan bütün kenarortaylar için kenarortay teoremi tek tek yazılıp alt alta toplanırsa bu sonuç elde edilir.

** Bir dik üçgende A noktasından hipotenüse ait çizilen kenarortay doğru parçası hipotenüsün yarısına eşittir (Muhteşem üçlü). Bu özellik herhangi bir dik üçgen çizilip bu üçgenin hipotenüsünü çap kabul edecek şekilde bir çevrel çember çizildiğinde kolaylıkla ispatlanabilir.

** Dik üçgende kenarortay teoremi özel olarak uygulanırsa; Bir dik üçgende dik kenarlara ait kenarortaylarının karelerinin toplamı hipotenüse ait kenarortayın karesinin beş katına eşit olarak bulunur.

** Herhangi bir üçgende b ve c kenarına ait kenarortaylar eğer dik kesişiyorsa, bu kenarortayların kareleri toplamı, a kenarına ait kenarortayın karesine eşittir.

** Bir kenar üzerindeki yükseklik ile kenarortayı birleştiren doğru parçası kenarortayın izdüşümüdür. Bu izdüşüm uzunluğuna x, ve üçgenin kenarlarına a,b ve c dersek bu şekilde çizilmiş olan bir üçgende izdüşüm uzunluğu 2.a.x= |b²-c²| formülüyle hesaplanır.

Kenarortay teoremi ispatlanırken üçgenin kenarortayı çizilen kenara ait yükseklik çizilir ve buradan yola çıkarak iki farklı üçgende pisagor bağıntısı yardımıyla eşitlikler yazılır. bu eşitlikler düzenlenerek kenarortay tereomine ulaşılır. Her bir kenar için ayrı ayrı bu eşitlikler yazılabilir. bu yazılan eşitlikler taraf taraf toplandığında da kenarortayın özel teoremi elde edilir.

Kenarortay teoremi ispatı için cosinüs teoreminden de yararlanılabilir. Kenarortayın kenarı kestiği noktada bir açıya x, diğer açıya 180-x yazılırsa ve her iki üçgen için de ayrı ayrı iki defa kosinüs teoremi uygulanıp taraf tarafa toplanırsa kenarortay teoremi elde edilmiş olur.

Açıortay Teoremleri ve İspatı

Herhangi bir üçgende iç açıortay veya dış açıortay çizilmiş olursa, buna bağlı olarak özel teoremler yazılabilir. Teoremler yazılırken üçgenlerde benzerlik ilişkisinden yararlanılır.

Açıortay ister iç ister dış açıortay olsun üçgenin köşe noktasından üçgenin kenarına bir paralel çizildiğinde benzer üçgenleri oluşturmak mümkün olur. Benzerlik yardımıyla karşılıklı eş açıların karşılarındaki kenarların birbirlerine oranları sabit olduğundan özel olarak iç açıortay teoremi ve dış açıortay teoremleri bulunur. 

İç açıortay teoreminin farklı bir çizimle ispatı yukarıdaki gibi verilmiştir. Yine A.A.A benzerlik kuralından yararlanarak, benzer üçgenlerin kenarları arasındaki orandan iç açıortay teoremi elde edilir. Aynı çizimi dış açıortay içinde kullanarak,  dış açıortay teoremi Thales teoreminden yararlanarak ispatlanabilir. İspatı yapılırken benzer açılar ve kenarların oranlarına bakılır. (Bkz. Thales Teoremleri)

İç ve dış açıortay teoreminde kenarların oranları tamamen benzerlik teoremlerinin bir sonucudur. Benzerlik teoremleri de soruların çözümünde kullanılabilir. (Bkz. Eşlik ve Benzerlik Teoremleri) Her defasında benzerlik teoremlerini kullanmak yerine, açıortay ile elde edilmiş buradaki sonuçları kullanmak, soru çözümlerinde kolaylık sağlayacaktır. İç ve dış açıortay teoremlerinin uygulama örneklerini, aşağıda inceleyerek teoremleri daha iyi kavramaya çalışınız.

Açıortay dikmeleri ile ilgili diğer özellikler için farklı bir konu başlığı altında yazdığımız yazıyı da  inceleyebilirsiniz. (Bkz.Açıortay Dikmeleri)