Cahit Arf'a Google Jesti

Etiketler : arf değişmezi cahit arf doodle matematik tarihi matematikçiler

Dünyanın en büyük arama motorlarından google büyük Türk matematikçisi Cahit Arf'ın doğum günün 100. yaş gününe özel bir jest yaparak geleneksel hale getirdiği "google" açılış sayfasında Cahit Arf'den esinlenerek arf halkaları şeklinde bir "doodle" haline getirerek büyük bir jest yapmıştır. Google'ın bu jesti; hem matematik dünyasına verilen bir önemi arz etmekte, hem de böyle büyük bir matematikçiyi Türklerin nezdinden alıp dünyevi bir kimlik ile sanal dünyada bir nevi herkese tanıtmış olmaktadır. Google’un ana sayfasındaki logosunu özel günler için değiştirdiği tasarımlara "doodle" denir. Burada amaç, önemli gün, olay veya ünlü kişileri kutlamak ve ziyaretçilerin dikkatini bu yöne çekmektir. İnsanlar bu doodle’lara tıkladığında o konu hakkında bilgi alabilir veya çeşitli etkinliklerle karşılaşabilir.

Cahit Arf'ın halkalar alanında yaptığı çalışmalar yıllar sonra Google tarafından işte bu vesileyle tüm dünyaya gösterilmiştir. Bu halkalar, Cahit Arf'ın 100. yaş dönümünde "Google Doodle" olarak yer aldı. İşte o doodle;

(Bkz: Cahit Arf'ın hayatı)

 

Türk Bilim Adamı. Ord. Prof. Dr. Cahit Arf'ın kendi ismi ile özdeşleşen Arf halkaları nedir? 

Cahit Arf'ın soyadını verdiği bu halkalar, Düzlemdeki bir eğrinin kollarında bulunan noktaların çok katlılıklarının aritmetikle hesaplanması ile alakalıdır.Cahit Arf, cebir konusundaki çalışmalarıyla dünyaca ün kazanmıştır. Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusunda yaptığı çalışmalar, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin Arf değişmezi ve Arf halkaları gibi literatürde adıyla anılan çalışmaların yanı sıra "Hasse-Arf Teoremi" adı ile anılan teoremi matematik bilimine kazandırmıştır. Cahit Arf kendi soyadını vererek bu çalışmalarıyla bir formül üretmiştir.

Cahit Arf, konu ile ilgilenmeye başladığında, söz konusu halkalarla ilgili belli başlı bir teori ve yöntem zaten mevcuttu; ancak asıl problem, parametreli denklemleri verilen yüksek boyutlu eğrilerde çok katlılığın hesaplanmasıydı. Arf, bu zorlu probleme etkin bir yöntem geliştirdi ve onun geliştirdiği yaklaşım, özellikle bazı özel karakteristik halkalar için uluslararası matematik literatüründe “Arf Halkaları” adıyla anılmaya başlandı. Bu çalışma, Arf’ın cebir alanındaki özgün katkılarının en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.  

Cahit Arf'in Matematik anlayışı

Cahit Arf, matematiği bir meslek dalı olarak değil, bir yaşam tarzı olarak görmüştür. Öğrencilerine sürekli "Matematiği ezberlemeyin kendiniz yapın ve anlayın" demiştir. Cahit Arf, matematiğe yaptığı teorik katkılarının yanı sıra mühendislik matematiği ve Riemann-Roch Teoremi gibi alanlarda da çalışmalar yapmış, abelyen olmayan sınıf cisimleri teorisi gibi karmaşık problemlere öncülük etmiştir. Ayrıca, Türkiye’de matematik biliminin gelişmesine yön vermiş, öğrencilerine ilham kaynağı olmuş ve doğru bildiğini çekinmeden söyleyen kararlı bir kişilik sergilemiştir. 

Cahit Arf, Türkiye’de matematik alanında öncü bir isim olarak, Fen Fakültesi’nde ordinaryüs profesör unvanını alan ilk kişilerden biri olmuştur. 1960 sonrası çıkarılan üniversite yasaları uyarınca fakülte genel kurulunda kürsü faaliyet raporları okunmak zorunda olunan yıllarda, Cahit Arf, Cebir ve Sayılar Teorisi Kürsüsü’nün raporunu okuduğunda, yalnızca "haftada dört saat ders ve iki saat tatbikat yaptırıldığını" belirterek çok kısa bir rapor sundu. Bu durum, diğer kürsülerin uzun raporlarıyla karşılaştırıldığında dikkat çekiciydi. Dekanı, Arf’ın daha ayrıntılı rapor vermesini istemesine rağmen Cahit Arf, kafasında çözmeye çalıştığı çok önemli bir problemle meşgul olduğunu ve başka bir şeye zaman ayıramadığını söyledi. Bir süre sonra fakülteye emeklilik dilekçesini verdi; fakültesinin ve dekanın tüm ısrarlarına rağmen bu kararından dönmedi. Daha sonra akademik kariyerine ODTÜ’de devam etti.

Cahit Arf, sözünü sakınmayan, doğru bildiğini açıkça ifade eden ve münhasır bir karaktere sahip bir bilim insanıdır. Yaşamı boyunca yalnızca bilimsel çalışmalarıyla değil, çevresine ilham veren kişiliğiyle de iz bırakmıştır. Ölümü sonrasında yetiştirdiği binlerce öğrenci ve meslektaşları tarafından saygıyla anılmıştır. Cahit Arf, matematikteki önemli katkıları ve örnek kişiliğiyle, geride kalıcı bir iz bırakmış, unutulmaz bir bilim insanı olarak tarihe geçmişmiştir. 

(Bkz: Cahit Arf ve Arf Teoremi)

Cahit Arf "Matematik esas olarak sabır olayıdır. Belleyerek (ezberleyerek)değil keşfederek anlamak gerekir" demiştir. "Matematik de resim, müzik ve heykel gibi bir sanattır." diyerek matematiğin sanatsal yönünü vurgulamıştır. Hakkında düzenlenen konferanslar Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü'nde her sene Arf adına ve anısına özel bir konferans düzenlenmektedir. 

 

Kaynakça:
*Cahit Arf'ın Çalışmalarının Kısa Bir Tanıtımı Mehpare Bilhan Prof. Dr., ODTÜ, (2006) http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bdergi/ozel/arf/bilhan.html
*Cahit Arf's 100th Birthday, Google, https://doodles.google/doodle/cahit-arfs-100th-birthday/https://*Google matematikçi Cahit Arf'ı unutmadı, CNN Türk, (11/10/2010), www.cnnturk.com/teknoloji/bilim/google-matematikci-cahit-arfi-unutmadi-371099