Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonları

Trigonometrik Fonksiyonlar, merkezi orijin ve yarıçapı 1 br olan birim çember üzerinde gösterilerek buradaki geometri ve analitik bilgileri yardımıyla tanımlanır. Birim çember üzerinde alınan herhangi bir noktanın orijinde oluşturduğu merkezil açının, sinüs, cosinüs, tanjant ve kotanjant gibi trigonometrik değerleri analitik geometri yardımıyla ifade edilir. Birim çember üzerinden rastgele seçilen bir P noktasının apsis değeri o merkezil açıya ait cosinüs değerini verir. Aynı şekilde P noktasının ordinat değeri o merkezil açıya ait sinüs değerini verir. Sinüs ve cosinüs fonksiyonları ile ilgili ayrıntılı yazımızı bağlantıyı tıklayarak okuyabilirsiniz. (Bkz. Sinüs ve Cosinüs Fonksiyonları)

Birim çember üzerindeki (1,0) noktasından y eksenine paralel olacak şekilde bir teğet doğrusu (yani x=1 doğrusu) çizilirse bu doğru tanjant ekseni olur. Aynı şekilde (0,1) noktasından x eksenine paralel olacak şekilde bir teğet doğrusu (yani y=1 doğrusu) çizilirse bu doğru kotanjant ekseni olur. Dolayısıyla birim çember üzerinde rastgele bir P noktası alınıp, çember merkezi ile bir açı oluşturulduğunda bu açının kollarının tanjant eksenini (x=1 doğrusunu) kestiği noktanın ordinat değeri açının tanjantını verir. Aynı şekilde bu açının kollarının kotanjant eksenini (y=1 doğrusunu) kestiği noktanın apsis değeri de açının kotanjantını verir.

 

Trigonometrik fonksiyonların tanım kümesi

Sinüs fonksiyonu, trigonometri ve matematikte önemli bir yere sahip olup, özellikle periyodik olayların modellenmesinde kullanılır. Sinüs, bir dik üçgende bir açının karşı kenar uzunluğunun dik üçgendeki hipotenüs uzunluğuna oranı olarak tanımlanır. Birim çember üzerinde ise, herhangi bir merkez açının çember üzerinde kestiği noktanın ordinat (y-koordinatı) değeri, o açının sinüsünü verir. Cosinüs fonksiyonu da benzer şekilde, bir dik üçgende verilen bir açıya göre komşu kenar uzunluğunun hipotenüs uzunluğuna oranı olarak tanımlanır. Birim çember üzerinde ise, açının çemberi kestiği noktanın apsis (x-koordinatı) değeri, o açının cosinüsünü verir. 

Tanjant fonksiyonu, bir dik üçgende bir açının karşı kenarının komşu kenarına oranıdır. Birim çemberde tanjant fonksiyonu, o açının sinüsünün cosinüsüne oranı (sinx/cosx) şeklinde ifade edilir. Tanjant fonksiyonu tanımında paydada "cosinüs" olduğundan, cosinüs değerinin sıfır olduğu açılarda tanjant değeri tanımsız olur. Kotanjant fonksiyonu ise tanjantın çarpma işlemine göre tersidir; bir dik üçgende bir açının komşu kenarının karşı kenara oranıdır. Birim çemberde kotanjant fonksiyonu, verilen açının cosinüsün sinüse oranı (cosx/sinx) şeklinde ifade edilir. Kotanjant fonksiyonu tanımında, paydada "sinüs" olduğundan sinüs değerinin sıfır olduğu açılarda kotanjant tanımsız olur. 

Trigonometrik fonksiyonlar arasında biraz daha az bilinen sekant (secant) ve kosekant (cosecant) fonksiyonları da şöyle açıklanır: Sekant, cosinüs fonksiyonunun çarpma işlemine göre tersi (yani oran olarak 1/cosx​) olarak tanımlanır. Dik üçgende sekant fonksiyonu, hipotenüs uzunluğunun komşu kenar uzunluğuna oranı olarak ifade edilir. Sekant fonksiyonu tanımında paydada "cosinüs" olduğundan, cosinüs değerinin sıfır olduğu açılarda sekant değeri tanımsız olur. Kosekant ise sinüs fonksiyonunun çarpma işlemine göre tersi (yani oran olarak 1/sinx​) olarak tanımlanır.  Kosekant fonksiyonu tanımında, paydada "sinüs" olduğundan, sinüs değerinin sıfır olduğu açılarda kosekant fonksiyonu tanımsız olur. Dik üçgende kosekant fonksiyonu, hipotenüs uzunluğunun karşı kenar uzunluğuna oranı olarak ifade edilir.

 Sinüs ve cosinüs fonksiyonlarının tanım kümeleri, tüm gerçek sayılardır. Bu nedenle, bu fonksiyonlara girilen her açı (radyan ya da derece cinsinden) için bir değer bulunabilir. Tanjant fonksiyonu, cosinüs fonksiyonuna bağlı olarak tanımlandığı için, cosinüs değerinin sıfır olduğu noktalarda tanımsızdır. Tanjant fonksiyonunun tanım kümesi, cosinüsün sıfır olduğu değerler örneğin 90°, 270°, 450° ... gibi açılar hariç tüm gerçek sayılardır. Kotanjant fonksiyonu, sinüs fonksiyonuna bağlıdır. Sinüs sıfır olduğunda kotanjant tanımsız olur. Kotanjant fonksiyonunun tanım kümesi, sinüsün sıfır olduğu değerler örneğin 0°, 180°, 360° gibi açılar hariç tüm gerçek sayılardır. ekant fonksiyonu, cosinüsün sıfır olduğu açılar (örneğin 90°, 270°, ...) dışında tüm gerçek sayılar için tanımlıdır. Kosekant fonksiyonu, sinüsün sıfır olduğu açılar (örneğin 0°, 180°, 360° gibi) dışında tüm gerçek sayılar için tanımlıdır. 

 

Trigonometrik Fonksiyonlar

Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonları

https://muallims.blogspot.com/2018/05/sinus-ve-cosinus-fonksiyonlar.html

Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonları

https://muallims.blogspot.com/2018/06/tanjant-ve-kotanjant-fonksiyonlar.html

Sekant ve Kosekant Fonksiyonları

https://muallims.blogspot.com/2013/05/secant-ve-cosecant-fonksiyonlar.html

 

Secant ve Cosecant Fonksiyonları

Koordinat düzleminde çizilen birim çember için çember üzerinde alınan rastgele bir L noktasından x ve y eksenlerini kesecek biçimde bir doğru çizildiğinde bu doğrunun y eksenini kestiği noktanın ordinat değerine L noktasını ifade eden açının cosec değeri, x eksenin kestiği noktanın apsis değerine de o açının secant değeri denir. Kısaca bu fonksiyonlar şu şekilde ifade edilir. Cosinüs fonksiyonun çarpma işlemine göre tersine secant fonksiyonu denir. (secx=1/cosx)

 

Sinüs fonksiyonun çarpma işlemine göre tersine cosecant fonksiyonu denir. (cosecx=1/sinx)  Bu fonksiyonların tanım kümeleri paydalarında bulunan sinüs ve cosinüs fonksiyonuna göre değişir. Yani secant fonksiyonu paydasında cosinüs olduğundan cosinüsün 0 olduğu, 90 derece ve tek sayı katlarında tanımsız olur. cosecant fonksiyonu da paydasında sinüs olduğundan sinüsün 0 değeri  olduğu 180 derece ve çift katlarında tanımsız olur. 

Secant ve cosecant fonksiyonlarının görüntü kümeleri ise Reel sayılardır. Çok sık kullanılan bazı açıların aşağıda trigonometrik değerleri verilmiştir.

Sinüs ve Kosinüs Fonksiyonları
https://muallims.blogspot.com/2018/05/sinus-ve-cosinus-fonksiyonlar.html
Tanjant ve Kotanjant Fonksiyonları
https://muallims.blogspot.com/2018/06/tanjant-ve-kotanjant-fonksiyonlar.html
Sekant ve Kosekant Fonksiyonları
https://muallims.blogspot.com/2013/05/secant-ve-cosecant-fonksiyonlar.html
Trigonometrik Fonksiyonların Grafikleri
https://muallims.blogspot.com/2021/11/trigonometrik-fonksiyonlarn-grafikleri.html