Toplam-Fark Formülleri ve İspatları

Etiketler :
Trigonometrik değerleri bilinen iki açının toplamının veya farkının trigonometrik değerlerini hesaplamak için kullanılan formüllerdir. Bu formüllerin iyi bilinmesi yarım açı, dönüşüm ve ters dönüşüm formüllerinin çıkarılması için gerekli olacaktır. Aşağıda sinüs,cosinüs,tanjant ve kotanjant fonksiyonlarının toplam ve fark formülleri verilmiş ve bunların nasıl ortaya çıktığı ispatlanarak gösterilmiştir. Kotanjant formülünün ispatı ayrıca gösterilmemiştir. Bu formülün ispatı için tanjantın ispatı bulunduktan sonra çarpma işlemine göre tersi alındığında kotanjantın değeri bulunmuş olur. 

cos fonksiyonun toplam ve fark eşitliği bulunduktan sonra trigonometrik fonksiyonların birbirine dönüşümleri kullanılarak sinüs fonksiyonun da toplam ve fark formülü elde edilir. Bu iki formülden yararlanarak da tanjant fonksiyonu ile cotanjant fonksiyonlarının toplam ve fark formülleri bulunur.  Tanjatın toplam formülü bulunurken finüs ve cosinüs fonksiyonlarının toplam fark formülleri yazıldıktan sonra birbirine oranlanır. sin(a+ b) ve cos (a+b) ifadelerinin eşiti yerlerine yazıldıktan sonra pay ve payda cosa.cosb ile bölünür. 


Başka bir ispat biçimi olarak aşağıdaki dik üçgenden, eş uzunluk parçaları kullanılarak toplam fark formülleri elde edilebilir.
Öğrencilerimizin sınavlara hazırlanırken sinüs,cosinüs ve özellikle tanjantın toplam ve fark formüllerini bilmesi yararlı olacaktır. Bu formüllerden sadece tanjantı ezberlemeniz durumunda bile pek çok soruyu çözebilirsiniz. Tanjantın formülünden bulduğunuz toplam veya fark açısından yola çıkarak tanjanta uygun bir üçgen çizerseniz trigonometrik oranlardan biri belli iken diğerinin bulunmasından yola çıkarak sizden istenen trigonometrik fonksiyonun değerini bu üçgen yardımıyla bulabilirsiniz.

Farklı bir yoldan,  bu formüllerin birim çember yardımıyla da ispatı mümkündür. Örnek olarak cosinüs fark formülünü birim çemberden şu şekilde ispatlayabiliriz.


Toplam ve fark formüllerinin ispatları cebirsel olarak gösterilebildiği gibi, geometrik olarak da gösterilebilir.Konu ile ilgili diğer yazımız için; (Bkz. Toplam/Fark Formüllerinin Geometrik İspatı) adresini inceleyebilirsiniz. 

Aşağıda yer alan örnekleri inceleyerek, formüllerin nasıl kullanıldığına dair bilgi sahibi olabilirsiniz.




8 yorum:

  1. hocam cos(a-b) ve cos(a+b) nin ispatını ayrıntılı ve şekilli olarak bana gönderebilirseniz çok sevinirim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. sevgili okurumuz; bu yazımızda trigonometrik fonksiyonların toplam ve fark formüllerinin cebirsel ispatları yapılmıştır. bu formüllerden sin ve cos fonksiyonlarının toplam ve fark formüllerinin geometrik gösterimleri için http://muallims.blogspot.com.tr/2014/05/toplam-ve-fark-formulleri-geometrik.html yazımıza bakmanız rica olunur.

      Sil
  2. Hocam Başka ispatıda var bunun

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. elbette başka şekillerde de ispatlama yapabilirsiniz. Eğer ispatınızı bizimle paylaşırsanız ismizinle yayınlayabiliriz.iyi çalışmalar

      Sil
  3. Hocam tan bölümünde neden cosx.cosy ye bölüyoruz a b x y fark etmez

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bölümden sonra aynı cins açıları elde ederek tanjant fonksiyonu yazılabilir.

      Sil
  4. hocam cosa.cosb bölme sebebimiz ne

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bölüm yapılıp sadeleştirildiğinde tan değerleri ortaya çıkar. tan(a+b) ifadesinin karşılığı tanjant a ve b cinsinden bulunmuş olur

      Sil

Fayda vermeyen ilimden Allah'a sığınırım. “Allah'ım; bana öğrettiklerinle beni faydalandır, bana fayda sağlayacak ilimleri öğret ve ilmimi ziyadeleştir."

İlim; amel etmek ve başkalarıyla paylaşmak içindir. Niyetimiz hayır, akıbetimiz hayır olur inşallah. Dua eder, dualarınızı beklerim...

Aşağıdaki Yazılar İlginizi Çekebilir!!!

  • Elipsin Analitik incelenmesi 18.06.2017 - 0 Yorum Düzlemde sabit iki farklı noktaya  uzaklıkları toplamı sabit olan noktaların geometrik yerine elips denir. Sabit olan bu noktalara elipsin odakları denir. Herhangi bir noktanın, elipsin odaklarına uzaklıkları toplamı, elipsin asal eksen…
  • Tamsayılar Tarama Testi28.05.2013 - 0 YorumTarama Testi 25 Soru, A-B grupları ve Cevap Anahtarından oluşmuştur. Sorular çeşitli soru tiplerinden derlenerek kolaylık derecelerine göre hazırlanmıştır. Resim formatında olan soruları istediğiniz biçimde paint ile düzenleyebilirsiniz.…
  • Karpuz Süsleme Sanatı17.02.2012 - 0 Yorum Bir karpuzun nasıl süslenerek daha görsel hale gelebileceğini hiç düşündünüz mü? Allah'ın verdiği sayısız nimet arasından karpuzu alıp, içini adeta kalem işçiliği gibi oyarak zahmetli ve zevkli bir uğraş sonucunda insanımız tarafından nice…
  • Niçin matematik Öğreniyoruz19.11.2008 - 0 Yorum Matematiğin amacı; İnsanların doğuştan getirdiği düşünme kabiliyetini geliştirmektir. Bu gelişmeyi sağlamak için, bizlere bir kısım bilgiler kazandırarak karşılaşacağımız olay ve problemlerde inceleme, araştırma ve karşılaştırmalar yaptırarak,…
  • Kefaret Çeşitleri01.06.2010 - 0 Yorum Keffaretin Mahiyeti ve Nevileri     167- Keffaret, lûgat deyiminde gidermek ve örtmek manasındadır. Allah, bazı kusurları ve günahları birtakım vesilelerle bağışlayıp örttüğünden bu vesilelerden her birine "Keffaret" denilmiştir.…
  • Jerry King, Matematik Sanatı26.04.2013 - 1 Yorum Bu hafta bir matematik kitabı elime aldım. Matematikle ilgilenenlerin dikkatini çekebilecek düzeyde hazırlanmış kitap için şunları söyleyebilirim.Ben bu kitabı, Matematik ve matematikçiler hakkında detaylı bilgiler öğrenmek ve matematiğin alışılmış…
  • Dizilerde indirgeme bağıntısı13.12.2023 - 0 YorumBir dizinin herhangi bir terimi, kendinden önceki bir veya birkaç terimin cinsinden tanımlayabilmek için yazılan bağıntıya indirgeme bağıntısı denir. İndirgemeli diziyi tanımlayan bağıntıya da indirgeme bağıntısı adı verilir. İndirgeme bağıntısı…
  • İlitam 2.Sınıf 2.Dönem Arasınav Soruları 201415.04.2014 - 0 YorumANKARA ÜNİVERSİTESİ 2013-2014 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI ARA SINAVI İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA UZAKTAN EĞİTİM PROGRAMI (YARIYILLIK) 12-13 NİSAN 2014 CUMARTESİ ÖĞLEDEN SONRA - PAZAR ÖĞLEDEN SONRA OTURUMLARI DERSLER: TEFSİR METİNLERİ2, HADİS…